ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ - Βασικά σημεία της ομιλίας του Βουλευτή Αρκαδίας ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ, Οδυσσέα Κωνσταντινόπουλου, στη Βουλή, κατά τη συζήτηση της επίκαιρης ερώτησης του για την πλήρη απαξίωση του αρχαίου θεάτρου Μεγαλόπολης :
«Η περιοχή της Μεγαλόπολης στη μεταλιγνιτική εποχή πρέπει να βρει μια νέα ταυτότητα. Ο πολιτισμός μπορεί να παίξει εξαιρετικά σημαντικό ρόλο σε αυτό και να δώσει ώθηση στην περιοχή. Πριν λίγες μέρες, είχα συνάντηση με το Σύλλογο Φίλων Αρχαίου Θεάτρου Μεγαλόπολης που ανησυχεί για την κατάσταση του θεάτρου. Το αρχαίο θέατρο βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της ολικής κατάρρευσής του, κάτι το οποίο υποστηρίζει και η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αρκαδίας. Θεωρούσα ότι η κυβέρνηση θα είχε κάποιο σχέδιο για την περιοχή στη μεταλιγνιτική περίοδο, όπως επίσης ότι θα είχε κάποιο σχέδιο για αυτό το κόσμημα της Αρκαδίας και της Ελλάδας γενικότερα. Αν δεν υπάρξουν άμεσα έργα στο αρχαίο θέατρο, θα καταρρεύσει.
Δεν ξέρω αν η κα Υπουργός να έχει επισκεφτεί πρόσφατα το αρχαίο θέατρο Μεγαλόπολης. Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι υπάρχει ένα έργο που έγινε το 2019 με εργασίες αποκατάστασης, επιτόπιες μετακινήσεις, ανατάξεις –συγκολλήσεις λίθων κτλ. Όμως, αυτά τα έργα δεν μπορούν να αποκαταστήσουν τις φθορές που υπάρχουν. Καταθέτω φωτογραφικό υλικό που επιβεβαιώνει την κατάσταση του θεάτρου Μεγαλόπολης. Υλοποιήθηκε η μεγάλη χορηγία από το 2011 που έχει δοθεί από τη ΔΕΗ και το Ταμείο Διαχείρισης Πιστώσεων Αρχαιολογικών Πόρων το 2011 επί Υπουργίας του κ. Γερουλάνου; Όλοι στη Μεγαλόπολη θα ήθελαν να γίνονται όσα λέει η κυβέρνηση. Κανείς δεν θέλει να κάνει κριτική άνευ λόγου και ουσίας. Δυστυχώς, στη Μεγαλόπολη έχουμε κατ’ επανάληψη δει ότι αυτά που ανακοινώνονται, δεν υλοποιούνται. Πρέπει επιτέλους να βάλουμε ένα χρονοδιάγραμμα, το 2011 τα χρήματα της χορηγίας δεν αξιοποιήθηκαν, οι μικρές αποκαταστάσεις που έγιναν δεν είναι αρκετές. Η απάντηση της Υπουργού για έργα στο αρχαίο Θέατρο έρχεται σε αντίθεση με την εμπειρία του Συλλόγου Φίλων Μεγαλόπολης που επισημαίνει την εγκατάλειψή του».
Απάντηση της Υπουργού Πολιτισμού & Αθλητισμού Λίνας Μενδώνη
Πρωτολογία
Καταρχήν, συμφωνώ απολύτως με όσα είπατε για την αξία του θεάτρου και του αρχαιολογικού χώρου της Μεγαλόπολης και ότι πρέπει να υπάρξει μία μεγαλύτερη πρόνοια στην μεταλιγνιτική εποχή για την περιοχή αυτή. Θα πω όμως ότι αυτά που λέτε στη γραπτή σας ερώτηση, -διαβάζω ακριβώς- «έχει απαξιωθεί πλήρως και δεν υπάρχει καμία μέριμνα για την αποκατάσταση του θεάτρου σε σημείο που υπάρχει κίνδυνος ολικής κατάρρευσης» δεν θεωρώ ότι ευσταθούν. Καταλαβαίνω απολύτως την αγωνία των φίλων του θεάτρου, ενδεχομένως να περιμένουν άλλους χρόνους και εντυπωσιακά αποτελέσματα από αυτά που απαιτεί η αναστήλωση του ίδιου του μνημείου, αλλά ούτε θέμα κατάρρευσης υφίσταται ούτε έχει αφεθεί το μνημείο σε εγκατάλειψη. Στις 23.11.2020 εντάξαμε το έργο «Συντήρηση και ανάδειξη του αρχαίου Θεάτρου Μεγαλόπολης- Φάση Α’: Αποκατάσταση των κερκίδων Β και Γ. Βελτίωση προσβασιμότητας», στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Πελοπόννησος 2014-2020» με προϋπολογισμό περίπου 481.602 €, ένα έργο το οποίο υλοποιείται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αρκαδίας σύμφωνα με μελέτη που έχει εγκριθεί το 2018.
Πραγματοποιούνται συγκεκριμένες εργασίες, όπως στερεώσεις, συγκολλήσεις, συμπληρώσεις με τεχνητό λίθο και ανατάξεις των κατά χώρα σωζόμενων αρχιτεκτονικών μελών. Συντηρούνται τα κατά χώραν αρχιτεκτονικά μέλη, προβλέπεται η μεταφορά ΑμΕΑ με την προμήθεια αμαξιδίων κλπ, πλήρης πληροφόρηση στο χώρο με δίγλωσσες πινακίδες. Είναι ένα έργο το οποίο εξελίσσεται ομαλά και ολοκληρώνεται στο τέλος του 2023.
Επιπλέον, στο πλαίσιο του έργου αυτού, συντάσσεται μελέτη αποκατάστασης και των υπολοίπων κερκίδων, αξιοποιώντας τα δεδομένα των εν εξελίξει εργασιών, η οποία θα αποτελέσει τη βάση για την προτεινόμενη από το ΥΠΠΟΑ Β΄ φάση αποκατάστασης των κερκίδων του θεάτρου.
Ήδη, τον Οκτώβριο 2022, κατά την διαδικασία εξειδίκευσης του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση», της νέας Προγραμματικής Περιόδου (ΕΣΠΑ 2021-2027), στις επικαιροποιημένες προτάσεις του Τομέα Πολιτισμού, έχει περιελήφθη και το έργο «Συντήρηση και ανάδειξη του Αρχαίου Θεάτρου Μεγαλόπολης – Β΄ Φάση: Αποκατάσταση των κερκίδων Δ-Ζ», με εκτιμώμενο προϋπολογισμό περίπου 1.000.000€ και φορέα υλοποίησης την ΕΦΑ Αρκαδίας.
Οι αναλημματικοί τοίχοι του θεάτρου που αναφέρετε στην ερώτησή σας, έχουν επιχωθεί με σύγχρονο υλικό, με μέριμνα της αρμόδιας Διεύθυνσης Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων και εντωμεταξύ, έχει ήδη δρομολογηθεί η μελέτη για την αποκατάσταση τους.
Όλα αυτά δεν δείχνουν την εικόνα την οποία μεταφέρετε στην ερώτηση σας. Στη δευτερολογία μου θα αναφερθώ πιο αναλυτικά.
Δευτερολογία
Από τον Νοέμβριο του 2020 εντάχθηκε το έργο της αποκατάστασης των Β και Γ κερκίδων στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα της Πελοποννήσου 2014-2021. Το έργο αυτό υλοποιείται. Δεν είμαι κάθε μέρα εκεί, είμαι όμως σε θέση να παρακολουθήσω τις απορροφητικότητες. Το έργο υλοποιείται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αρκαδίας. Ξέρω πάρα πολύ καλά, γιατί το αντιμετωπίζουμε σε πάρα πολλές περιπτώσεις, ότι οι άνθρωποι οι οποίοι είναι εκεί και αγωνιούν για τα μνημεία τους και είναι άξιοι επαίνων γι’ αυτό, προσδοκούν μία αλλαγή η οποία θα γίνει από τη μία μέρα στην άλλη. Κάθε μνημείο επιβάλλει τους χρόνους του ακόμα και αν έχεις χρήματα. Για το θέατρο της Μεγαλόπολης, για να πάω κι εγώ πίσω στο 2011, όταν το 2011 υπέγραψε ο Παύλος Γερουλάνος την Προγραμματική Σύμβαση με τη Δ.Ε.Η, δεν υπήρχαν μελέτες. Οι μελέτες έπρεπε να εκπονηθούν αλλά δεν ήταν μόνο αυτό. Μία αναστήλωση μνημείου απαιτεί αμέτρητες μελέτες. Πρέπει να λυθούν επιστημονικά και επιστημονολογικά προβλήματα για να μπορέσει να προχωρήσει μία αποκατάσταση.
Το Ταμείο Διαχείρισης Πιστώσεων Αρχαιολογικών Χώρων καταργήθηκε το 2013 εξαιτίας της δεινής κρίσης που αντιμετώπιζε τότε η χώρα και η Κυβέρνηση τότε έκρινε ότι το συγκεκριμένο τότε ταμείο έπρεπε να κλείσει και ορθά το έκρινε τότε. Αν θέλουμε να ανατρέξουμε στο παρελθόν, μπορώ να σας πω όλο το παρελθόν πως έχει. Έρχεται όμως το 2016 και υπογράφεται μία Προγραμματική Σύμβαση μεταξύ της Περιφέρειας και του Δήμου για το αρχαίο θέατρο η οποία τροποποιείται το 2018. Δεν έγινε τίποτα από το 2016. Τότε είναι η πραγματική καθυστέρηση κ. Κωνσταντινόπουλε. Από το 2016 μέχρι το 2019 – 2020, επί της ουσίας που το εντάξαμε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα, δεν έγινε τίποτα, διότι ήταν ένα λάθος σχεδιασμένο έργο. Προέβλεπε προσλήψεις από την Εφορεία Αρχαιοτήτων που απαιτούσε έκδοση ΠΥΣ, με αποτέλεσμα να μη γίνει τίποτα στη Μεγαλόπολη. Και ξεκινάμε από το 2020 για τις δύο κερκίδες. Το έργο των κερκίδων τελειώνει στο τέλος του 2023. Ετοιμάζεται συγχρόνως η μελέτη για τις κερκίδες Δ έως Ζ, έργο το οποίο θα ολοκληρωθεί μέσα από το Πρόγραμμα Δίκαιης Μετάβασης και ανάλογα, γίνεται μελέτη για τους αναλημματικούς τοίχους, οι οποίοι έχουν καταχωστεί όχι πρόχειρα, όχι τυχαία, προκειμένου να προστατευθούν. Κατά τον αρχαιολογικό νόμο και η κατάχωση είναι μέθοδος προστασίας προκειμένου να γίνουν οι μελέτες για να μπορέσουν να αναταχθούν σωστά.
Το θέατρο της Μεγαλόπολης είναι από τα σημαντικότερα μνημεία του είδους του και δεν μπορούμε να το αντιμετωπίζουμε με προχειρότητα. Σας θυμίζω ότι το θέατρο της Επιδαύρου επί 30 χρόνια αναστηλωνόταν, το ίδιο συμβαίνει και με το θέατρο εδώ στην Αθήνα. Δεν είναι απλές υποθέσεις οι αναστηλώσεις των μνημείων και βεβαίως χρειάζονται μελέτες οι οποίες πρέπει να γίνονται. Σήμερα όμως, από το 2020 και μετά, το έργο έχει μπει σε ένα δρόμο σταθερής τροχιάς. Αυτό, λοιπόν, ελπίζουμε ότι θα ενταχθεί χωρίς πρόβλημα στο Πρόγραμμα Δίκαιης Μετάβασης 2021-2027, γιατί ήδη το πρόγραμμα για τις περιοχές στη μεταλιγνιτική εποχή αναγνωρίζει ότι ο πολιτισμός είναι ένα από τα συγκριτικά πλεονεκτήματα, τα οποία πρέπει να ενισχυθούν για την αναπτυξιακή δυναμική των περιοχών αυτών.