KEΪΜΠΡΙΤΖ & ΧΑΪΔΕΛΜΒΕΡΓΗ – Εκατοντάδες μεσαιωνικά και πρώιμα ελληνικά χειρόγραφα - συμπεριλαμβανομένων κλασικών κειμένων και μερικών από τις σημαντικότερες πραγματείες για τη θρησκεία, τα μαθηματικά, την ιστορία, το δράμα και τη φιλοσοφία - πρόκειται να ψηφιοποιηθούν και να τεθούν στη διάθεση όλων όσων έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο.
Μια σημαντική συνεργασία ανακοινώθηκε στις 28 Μαρτίου 2019: η Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη του Κέιμπριτζ, 12 κολέγια του Κέιμπριτζ, το Μουσείο Fitzwilliam, η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης και η Βιβλιοθήκη του Βατικανού, θα συνεργαστούν στο πλαίσιο ενός διετούς προγράμματος, κόστους 1,6 εκατομμυρίων λιρών, που χρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Polonsky, με στόχο να ψηφιοποιηθούν πάνω από 800 ελληνικά μεσαιωνικά χειρόγραφα.
Ένα χειρόγραφο της Ελληνικής Καινής Διαθήκης που δείχνει τον Χριστό να περιβάλλεται από τα σύμβολα των τεσσάρων ευαγγελιστών. Συλλογή της Πανεπιστημιακής Βιβλιοθήκης του Κέιμπριτζ.
Το πρόγραμμα, που υλοποιείται από τα δύο αρχαιότερα πανεπιστήμια της Ευρώπης, τόσο γνωστά για τις μεσαιωνικές συλλογές τους, θα δει την ψηφιοποίηση κάθε μεσαιωνικού ελληνικού χειρογράφου που φυλάσσεται στο Κέιμπριτζ και όλων εκείνων που ανήκουν στη συλλογή Bibliotheca Palatina, τα οποία είναι μοιρασμένα ανάμεσα στη Βιβλιοθήκη της Χαϊδελβέργης και του Βατικανού.
Το έργο θα προσφέρει μια μοναδική εικόνα για το χρονολογικό εύρος των ελληνικών χειρογράφων, από την πρώιμη χριστιανική εποχή μέχρι τους πρώιμους νεώτερους χρόνους.
Ολοσέλιδη εικόνα του Αγίου Μάρκου από ένα χειρόγραφο της ελληνικής Καινής Διαθήκης. Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ.
«Οι συλλογές του Κέιμπριτζ και της Χαϊδελβέργης μαρτυρούν τη διαχρονική κληρονομιά του ελληνικού πολιτισμού - κλασική και βυζαντινή - και τη διαχρονική σημασία της ελληνικής ακαδημαϊκής γνώσης.»
«Τα έργα του Όμηρου και του Πλάτωνα αντιγράφηκαν και αναδημιουργήθηκαν καθ 'όλη τη μεσαιωνική περίοδο και τα πρώιμα βιβλικά και λειτουργικά χειρόγραφα είναι εξαιρετικώς σημαντικά για την κατανόηση της χριστιανικής μας κουλτούρας βασισμένης σε αυτά τα γραπτά κείμενα.»
«Αυτά τα πολυγλωσσικά, πολυπολιτισμικά και πολυποίκιλα έργα που διασχίζουν τα σύνορα, τους κλάδους και τους αιώνες μαρτυρούν έναν βαθύ επιστημονικό δεσμό με τα ελληνικά κείμενα και τον ελληνικό πολιτισμό, κάτι που και τα δύο πανεπιστήμια δεσμεύονται να υποστηρίξουν».
Δρ Suzanne Paul, Φύλακας Σπάνιων Βιβλίων και Πρώιμων Χειρογράφων, Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ
Μόλις ψηφιοποιηθούν, τα χειρόγραφα του Κέιμπριτζ θα ενταχθούν στα ήδη ψηφιοποιημένα έργα του Charles Darwin, του Isaac Newton, του Stephen Hawking και του Alfred Lord Tennyson στην ψηφιακή βιβλιοθήκη του Cambridge.
Από την έναρξή του προγράμματος το 2010 - με την ψηφιοποίηση της Principia Mathematica του Νεύτωνα - καταμετρήθηκαν περισσότερες από 17 εκατομμύρια επισκέψεις στους θησαυρούς της Ψηφιακής Βιβλιοθήκης του Κέιμπριτζ.
Ο Δρ Veit Probst, Διευθυντής της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης, δήλωσε: «Αναμένονται πολλές ανακαλύψεις. Εξακολουθούμε να μην έχουμε λεπτομερείς γνώσεις σχετικά με την παραγωγή και την προέλευση αυτών των βιβλίων, τις ταυτότητες και τις δραστηριότητες των αντιγραφέων, των καλλιτεχνών και των ιδιοκτητών τους - και δεν έχουν ακόμη αποκαλύψει τον τρόπο με τον οποίο μελετήθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν, τόσο κατά τη μεσαιωνική περίοδο όσο και κατά τη διάρκεια των αιώνων».
«Η σημασία των σχολιασμών και των σχολίων περιθωρίου στα αρχικά χειρόγραφα δεν έχει ακόμη εξεταστεί χωριστά. Από τέτοια θέματα, θα υφανθεί ένα πλούσιο μωσαϊκό της ελληνικής επιστημονικής γνώσης».
Ένα χειρόγραφο της ελληνικής Καινής Διαθήκης που χρονολογείται στο 1297. Συλλογή της Πανεπιστημιακής Βιβλιοθήκης του Κέιμπριτζ.
Με περισσότερους από 38.000 ψηφιοποιημένους τόμους μέχρι σήμερα, έχουν επισκεφθεί την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Χαϊδελβέργης ακαδημαϊκοί και μέλη του κοινού από 169 χώρες, υπογραμμίζοντας την παγκόσμια τάση για ψηφιακή πρόσβαση σε συλλογές, κάτι που θα ήταν αδύνατο για τους περισσότερους ερευνητές που δεν έχουν τη δυνατότητα άμεσης πρόσβασης.
Η σημερινή κατάσταση αυτών των συλλογών παρουσιάζει σημαντικές προκλήσεις για τους μελετητές, τόσο όσον αφορά την καταλογογράφηση όσο και τη συντήρηση, με τις μεσαιωνικές βιβλιοδεσίες πολλών χειρογράφων σε εύθραυστη κατάσταση.Οι τρέχοντες κατάλογοι για αυτά τα χειρόγραφα χρονολογούνται από τον 19ο αιώνα. Πολλοί από αυτούς τους καταλόγους για τα χειρόγραφα του Κέιμπριτζ γράφτηκαν από τον μελετητή M.R. James, του King's College.
Ένα αντίγραφο του 15ου αιώνα της Ιστορίας του Πελοποννησιακού Πολέμου του Θουκυδίδη, γραμμένο στην Κωνσταντινούπολη από τον ανθρωπιστή αντιγραφέα Δημήτριο Άγγελο.
Από τα χειρόγραφα του Cambridge, περίπου 210 φυλάσσονται στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου, 140 στο Trinity College και άλλα 60 σε 11 άλλα κολέγια και στο Μουσείο Fitzwilliam. Από τα ελληνικά χειρόγραφα Βιβλιοθήκη της Παλατινής, 29 είναι στη Χαϊδελβέργη και 403 βρίσκονται στη Βιβλιοθήκη του Βατικανού, που έχουν μεταφερθεί εκεί από τη Γερμανία ως λάφυρα πολέμου το 1623.
«Το άνοιγμα μερικών εκ των σπουδαιότερων ελληνικών μεσαιωνικών χειρογράφων όχι μόνο προς τους μελετητές αλλά και προς το ευρύτερο, κατά το δυνατόν, κοινό είναι ένα ακόμα βασικό ορόσημο του στόχου μας να μοιραστούμε τις συλλογές του Κέιμπριτζ με τον κόσμο».
"Θα ήθελα να φτάσουμε στο στάδιο όπου θα έχουν ψηφιοποιηθεί ολόκληρες οι μεσαιωνικές συλλογές του Πανεπιστημίου. Το έργο αυτό αποτελεί απόδειξη για το τι μπορεί να επιτευχθεί όταν οι βιβλιοθήκες, τα κολέγια και τα μουσεία του Κέιμπριτζ εργάζονται από κοινού - ενώ παράλληλα οικοδομούν συνεχώς στενότερες σχέσεις με μια διακεκριμένη ευρωπαϊκή ερευνητική βιβλιοθήκη όπως τη δική μας ".
Δρ Τζέσικα Γκάρντνερ, Βιβλιοθηκονόμος του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ
Πηγή: University of Cambridge