ΜΕΣΣΑΡΑ - Ομιλία με θέμα: “Ο λεγόμενος βωμός του Θεού Υψίστου στη Γόρτυνα και οι σχετικές λατρείες” θα δώσει ο Χαράλαμπος Κριτζάς, αρχαιολόγος, επίτιμος διευθυντής του Επιγραφικού Μουσείου και τέως Επιμελητής Αρχαιοτήτων Αργολίδος, σήμερα Δευτέρα 8 Ιανουαρίου, στις 17:30,στο Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσσαράς.
Η ομιλία εντάσσεται στον κύκλο διαλέξεων του Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσσαράς που οργανώνει το Υπουργείο Πολιτισμού και η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηρακλείου.
Το 1999-θα τονίσει ο ομιλητης- βρέθηκε στη Γόρτυνα μνημειώδης κτιστός βωμός τύπου Π, ύψους πάνω από 3 μ., στα σκαλοπάτια του οποίου ήταν πεσμένος ένας πεσσόμορφος βωμός ύψους περίπου 1 μ., του τέλους 1ου – αρχών 2ου αι. μ.Χ., αφιερωμένος από κάποιον παγανιστή πιστό στον Θεόν Ύψιστον.
Με βάση την επιγραφή αυτή αποδόθηκε και ο μεγάλος βωμός στον ίδιο θεό και χρονολογήθηκε στην ίδια εποχή, ως πιθανό ανάθημα του ίδιου προσώπου. Βρισκόμαστε σε μια μεταβατική εποχή μεταξύ πολυθεϊσμού και χριστιανισμού, κατά την οποία αρχίζουν να διαδίδονται ακόμη και μεταξύ των εθνικών μονοθεϊστικές αντιλήψεις και λατρείες.
Οι επιφάνειες του μεγάλου βωμού είναι κατάγραφες από εγχάρακτα άροτρα και άλλα σχέδια, μεταξύ των οποίων μια γυναικεία μορφή σε στάση τοκετού. Στο εσωτερικό του βρέθηκαν πολυάριθμοι λύχνοι του τέλους του 1ου αι. μ.Χ. και άλλα αναθήματα, μάλλον προερχόμενα από κάποιον άλλο αποθέτη. Η ανάγνωση ανάμεσα στα χαράγματα τριών ανδρικών ονομάτων, που χρονολογούνται στα τέλη του 4ου – αρχές 3ου αι. π.Χ., οδηγούν σε αντίστοιχη αναχρονολόγηση του βωμού.
Επειδή η λατρεία του Θεού Υψίστου δεν άρχισε τόσο παλιά, και επί πλέον διαπιστώθηκαν ενδείξεις ότι στον μεγάλο βωμό γίνονταν θυσίες ζώων, διατυπώνεται η υπόθεση ότι ο βωμός αυτός ήταν πιθανώς αφιερωμένος στον Δία, με την ιδιότητά του ως καιρικού θεού, προστάτη των γεωργών και εγγυητή της γονιμότητας της φύσης.
Χαράλαμπος Κριτζάς