Ο Παναγιώτης Λ. Βοκοτόπουλος μιλά για τα αρχαία στο Μετρό Θεσσαλονίκης

Ο βυζαντινολόγος και ακαδημαϊκος Παναγιώτης Λ. Βοκοτόπουλος μιλά για τη σημασία της διάσωσης του αρχαιολογικού χώρου του 4ου-9ου αιώνα μ.Χ. που ήλθε στο φως στο σταθμό Βενιζέλου του Mετρό Θεσσαλονίκης. Ενώνει τη φωνή του με όλους τους φορείς που έχουν προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας για να σταματήσουν την απόσπαση/διάλυση του σημαντικού ευρήματος και καλεί την ελληνική πολιτεία να αλλάξει στάση στο θέμα.
Το βίντεο, που παρατίθεται στη συνέχεια, προβλήθηκε στην κοινή συνέντευξη τύπου των φορέων στις 21/10/2020.

«Καταρχήν πρέπει να τονίσω ότι το Υπουργείο έχει στείλει στις αρχές της δεκαετίας του ’90 ένα σχέδιο διαδρομής του υπογείου στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης και η αείμνηστη σύζυγός μου (σ.σ. Ιουλία Κουλεϊμάνη-Βοκοτοπούλου), η οποία τότε ήταν έφορος αρχαιοτήτων, είχε επισημάνει ότι κάτω από τη δομή εκείνη υπήρχαν αρχαία. Παρόλα αυτά το υπουργείο, ως συχνά συμβαίνει, δεν έλαβε υπόψη του την επισήμανση αυτή και επικολούθησαν αυτά τα οποία γίνονται σήμερα. Στον σταθμό του μετρό επί της οδού Βενιζέλου αποκαλύφθηκε η διασταύρωση των δύο κυριοτέρων οδών της πρωτοχριστιανικής Θεσσαλονίκης σε μεγάλο ύψος και με πολύ καλή διατήρηση.

Η προτεινομένη από μερικούς μεταφορά των αρχαιοτήτων αφού τεμαχιστούν θα επιφέρει οριστική απώλεια της αυθεντικότητός τους και θα υποβαθμίσει, κατά την επιεικέστερη διατύπωση, ένα πάρα πολύ σημαντικό, ένα μοναδικό μάλλον θα έλεγα, για τη χώρα μας και για τα Βαλκάνια μνημειακό σύνολο. Θα ήθελα επί αυτού να σημειώσω ότι εν αντιθέσει με ό,τι έχει λεχθεί ότι δεν υπάρχει άλλη λύσις, υπάρχει μελέτη από όμιλο μελετών εξειδικευμένο στις υπόγειες κατασκευές που προβλέπει παράλληλη λειτουργία του σιδηροδρόμου και συγχρόνως διατήρηση των αρχαιοτήτων κατά χώραν, όπως άλλωστε συμβαίνει τα τελευταία χρόνια διεθνώς –η νέα τάση είναι να διατηρούνται κατά χώραν οι αρχαιότητες– και στα Βαλκάνια.

Κινδυνεύουμε να βρεθούμε πολύ πίσω από τους γείτονές μας της Βορείου Μακεδονίας, της Βουλγαρίας, της Σερβίας. Σημειωτέον επίσης ότι ο σταθμός Βενιζέλου θα μπορούσε κάλλιστα να καταργηθεί. Οι δύο κοντινοί σταθμοί, στον Βαρδάρη και στην Αγία Σοφία, είναι αρκετά κοντά και μπορεί κάλλιστα να μη γίνει ο σταθμός χωρίς να υποβαθμιστεί η λειτουργία του σιδηροδρόμου.

Επίσης θα πρέπει να επισημάνω ότι στο Αρχαιολογικό Συμβούλιο, σε προηγούμενη σύνθεση που είχε εγκρίνει τη μελέτη αυτή της παραλλήλου λειτουργίας του σιδηροδρόμου και αναδείξεως των αρχαιοτήτων, η μελέτη αυτή είχε τεθεί υπόψη της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και στο Αρχαιολογικό Συμβούλιο μετείχαν μηχανικοί οι οποίοι είχαν θετική ιδέα.

Επίσης ας σημειώσω ότι στο Συμβούλιο, για σκοπούς τους οποίους καταλαβαίνομε, άλλαξε η σύνθεσή του προτού πάρει την απόφαση την καταδικαστική για τα αρχαία, είχε ψηφίσει υπέρ τη διατηρήσεως των αρχαίων ο εκπρόσωπος του Πολυτεχνείου Πατρών, ο τεχνικός του Συμβουλίου. Παρόλα αυτά δεν έγινε δεκτή η άποψή του, και όχι μόνο αυτό αλλά όσα μέλη του Συμβουλίου είχαν αντίθετη γνώμη από τη γνώμη της ανωτάτης ηγεσίας –όχι της ανωτέρας, της ανωτάτης– σε αναμόρφωση του Συμβουλίου που έγινε αποκλείστηκαν από το Συμβούλιο.

Ας σημειωθεί ότι την κατά τη γνώμη μου ορθή λύση η οποία είναι συμβατή με την προστασία των αρχαίων και για την οποία υπάρχει μελέτη από ειδικό γραφείο εξειδικευμένο σε υπόγειες κατασκευές την είχαν δεχθεί ο τότε αρμόδιος προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλεως Θεσσαλονίκης και αρκετά μέλη του Συμβουλίου. Ο μεν προϊστάμενος τότε της Εφορείας ξηλώθηκε, τα δε μέλη του Συμβουλίου τα οποία είχαν αντίθετη γνώμη από την ανωτάτη ηγεσία όταν έγιναν αναμόρφωση του Συμβουλίου αποκλείστηκαν. Αυτές οι πρακτικές μας πηγαίνουν πίσω σε εποχές που νομίζαμε ότι έχουν παρέλθει, την εποχή του διαβοήτου πρωθυπουργού Βούλγαρη ή Τσουμπέ και σε εποχές όπως η επταετία, οπόταν ένας υπάλληλος διαφωνούσε με το υπουργείο υφίστατο συνέπειες είτε με την κατάρτιση φακέλου είτε με άλλες κυρώσεις».

Πηγή: Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων