ΒΡΕΤΑΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ – Έκθεση για τον μύθο και την πραγματικότητα μέσα από μία επιλογή σπουδαίων αρχαιολογικών ευρημάτων και έργων τέχνης που συνδέονται με την αρχαία πόλη, από τον Νοέμβριο 2019.
Η ιστορία μιας μεγάλης πόλης, που βυθίστηκε σε έναν πολυετή πόλεμο για την απαγωγή της πιο όμορφης γυναίκας στον κόσμο, είναι ακαταμάχητα δραματική - στο πέρασμα του χρόνου. Αυτή η γοητεία είναι που έστειλε τυχοδιώκτες και αρχαιολόγους στην αναζήτηση της χαμένης πόλης, η οποία σήμερα θεωρείται -ευρέως- ότι υπήρχε. Και αυτή, δεν είναι άλλη από την Τροία της οποίας ο θρύλος έχει διατηρηθεί ζωντανός για περισσότερα από 3.000 χρόνια.
Ο ήρωας Αχιλλέας σκοτώνει την Αμαζόνα βασίλισσα Πενθεσίλεια, αγωνιζόμενη στην πλευρά της Τροίας. Μελανόμορφος αμφορέας, π. 530 π.Χ. (φωτ. Βρετανικό Μουσείο).
Κάποιοι αρχαίοι πίστευαν ότι ο Πάρης απήγαγε την Ελένη, άλλοι ότι τον ερωτεύτηκε και τον ακολούθησε πρόθυμα. Ο κατωϊταλιώτης καλλιτέχνης αυτού του αγγείου υποδηλώνει ότι η ευθύνη έγκειται στους θεούς. Η Αφροδίτη βρίσκεται ακριβώς πίσω από την Ελένη, η οποία σηκώνει για πρώτη φορά το πέπλο της στον Πάρη (φωτ. Βρετανικό Μουσείο).
Σε αυτήν την αθηναϊκή κύλικα, ο Αχιλλέας στέκεται απομακρυσμένος και θυμωμένος μέσα στη σκηνή του, τυλιγμένος στον μανδύα του, καθώς δύο έφηβοι οδηγούν το βραβείο του, την υποδουλωμένη Βρισηίδα (φωτ. Βρετανικό Μουσείο).
Έτσι, η έκθεση που προετοιμάζει το Βρετανικό Μουσείο με τίτλο «Τροία, μύθος και πραγματικότητα», από τις 21 Νοεμβρίου 2019 έως τις 8 Μαρτίου 2020, θα δώσει την ευκαιρία στους επισκέπτες να ακολουθήσουν τη γραμμή μεταξύ μύθου και πραγματικότητας - από την απαγωγή της Ωραίας Ελένης και το καθοριστικό τέχνασμα του Δούρειου Ίππου, μέχρι την πτώση της πόλης.
Ο Αχιλλέας και ο Έκτορας αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλον σε μάχη. Ο Αχιλλέας προχωρεί προς τα εμπρός, ενώ ο Έκτωρ υποχωρεί, έχοντας εκτεθειμένο το τραυματισμένο στήθος του (φωτ. Βρετανικό Μουσείο).
Η συναρπαστική τέχνη που αναπαριστά τους ήρωες της Τροίας, από τα θαυμαστά αρχαία γλυπτά και τις εξαιρετικές ζωγραφιές αγγείων έως τα σύγχρονα έργα που θα αποτελούν τα εκθέματα, θα ξαναζωντανέψει αυτούς τους μαγευτικούς χαρακτήρες, τον Αχιλλέα, τον Οδυσσέα, τον Αγαμέμνονα, τον Έκτορα, την Ανδρομάχη, τον Πάρη που έχουν εμπνεύσει τόσες πολλές φορές - από τον Όμηρο μέχρι τον Σαίξπηρ, αλλά και το Χόλιγουντ!
Ο Τρώας βασιλιάς Πρίαμος φιλά το χέρι του Αχιλλέα, τον άνθρωπο που σκότωσε τον γιο του. Αυτό το εξαιρετικό ρωμαϊκό ασημένιο κύπελλο βρέθηκε στον τάφο ενός οπλαρχηγού στη Δανία (φωτ. Roberto Fortuna και Kira Ursem, © National Museet Denmark).
Μπορείτε, επίσης, να εξετάσετε τα πολυποίκιλα αρχαιολογικά στοιχεία στην έκθεση που αποδεικνύουν ότι υπήρχε μια πραγματική Τροία και υποδεικνύουν την αλήθεια πίσω από τις μαγευτικές μυθικές ιστορίες. Ο αρχαιολογικός χώρος της Τροίας, βρίσκεται στη Βορειοδυτική Τουρκία, κοντά στα στενά του Ελλησπόντου και αποτέλεσε το θέατρο των μαχών του Τρωικού Πολέμου, που περιγράφεται στην «Ιλιάδα», το έπος του Ομήρου του 8ου αι. π.Χ.
Σε αυτό το νεοκλασικό μαρμάρινο γλυπτό εικονίζεται ο "Τραυματισμένος Αχιλλέας", έργο του Filippo Albacini (1777-1858), που εκτίθεται στο Chatsworth House. Ο Αχιλλέας κρατάει το βέλος που έχει διαπεράσει τη φτέρνα του (φωτ.: © The Devonshire Collections, Chatsworth).
Σύμφωνα με αυτήν, η αρπαγή της βασίλισσας της Σπάρτης, της Ωραίας Ελένης, από τον γιο του βασιλιά της Τροίας, τον Πάρη, πυροδότησε έναν μακροχρόνιο πόλεμο, στον οποίο έλαβαν μέρος πόλεις από ολόκληρη την ελληνική επικράτεια. Η πολιορκία διήρκησε δέκα ολόκληρα χρόνια, αλλά χάρη στο τέχνασμα του Δούρειου Ίππου, οι αρχαίοι Έλληνες κυρίευσαν τελικά την Τροία και την κατέστρεψαν γύρω στο 1000 π.Χ.
Ρωμαϊκό καπάκι σαρκοφάγου, τέλη του 2ου αι. μ.Χ. (φωτ.: © Ashmolean Museum, Πανεπιστήμιο Οξφόρδης).
Από αυτή τη λεπτομέρεια του ρωμαϊκού καπακιού της σαρκοφάγου, ο Δούρειος Ίππος τραβιέται στην πόλη της Τροίας. Το τροχήλατο άλογο είναι οπλισμένο με κράνος και ασπίδα - ένας υπαινιγμός των πολεμιστών που κρύβονται μέσα (φωτ.: © Ashmolean Museum, Πανεπιστήμιο Οξφόρδης).
Έπειτα από πολλούς αιώνες, το 1870, ο Γερμανός αρχαιολόγος Ερρίκος Σλήμαν, κατέφθασε στην περιοχή και ξεκίνησε τις συστηματικές ανασκαφές, που έφεραν στο φως τα ερείπια μιας σειράς αρχαίων πόλεων, χρονολογούμενων από την εποχή του Χαλκού, έως τη Ρωμαϊκή περίοδο. Οι επόμενες ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν από τον Γουλιέλμο Ντέρπφελντ και τον Κάρολο Μπλέγκεν απέδειξαν ότι υπήρξαν εννέα πόλεις, η μία πάνω στην άλλη, σε αυτή την τοποθεσία.
Ο Οδυσσέας βρίσκει έναν τρόπο να ακούσει το όμορφο τραγούδι των Σειρήνων, χωρίς να παρασυρθεί στον θάνατο (φωτ. Βρετανικό Μουσείο).
Ώσπου, τον Αύγουστο του 2003, ύστερα από μια μαγνητική επισκόπηση της πεδιάδας μπροστά από το οχυρό, εντοπίστηκε και ανεσκάφη μία βαθιά τάφρος ανάμεσα στα ερείπια της πόλης. Τα ευρήματα στην τάφρο, χρονολογήθηκαν στην ύστερη Εποχή του Χαλκού, δηλαδή στα χρόνια της ομηρικής Τροίας. Οι κεφαλές βελών που βρέθηκαν στα στρώματα που χρονολογούνται στον πρώιμο 12ο αι. π.Χ. θεωρούνται ισχυρές ενδείξεις μάχης. Οι ανασκαφές στην Τροία συνεχίζονται, μαζί με τη σαγήνη του μύθου της - την οποία, άλλωστε, η συγκεκριμένη έκθεση του Βρετανικού Μουσείου αναμένεται να αναδείξει ποικιλοτρόπως, μέσα από την επιλογή των σπουδαίων αρχαιολογικών ευρημάτων και των έργων τέχνης που θα την απαρτίζουν.
Πηγή: Γεώργιος Βαϊλάκης, www.ethnos.gr