John D. S. Pendlebury. Ένας αρχαιολόγος πολεμιστής | Θέματα Αρχαιολογίας Περιοδικό Ελεύθερης Πρόσβασης

Τόμος 7, Τεύχος 1 Ιανουάριος - Αύγουστος 2023 [σ. 42-57]

John D. S. Pendlebury

Ένας αρχαιολόγος πολεμιστής

Γιώργος Τζωράκης

Δρ Αρχαιολόγος

Ένα δημοσίευμα τοπικής εφημερίδας για το πρώτο Μνημόσυνο στο Ηράκλειο, προς τιμήν του Βρετανού αρχαιολόγου και ήρωα της Μάχης της Κρήτης, John D. S. Pendlebury, το 1947, έδωσε το έναυσμα για το συνοπτικό αυτό αφιέρωμα στο, εντυπωσιακό σε δράση, πέρασμά του από την Κρήτη. Η παρούσα εργασία σταχυολογεί πληροφορίες από τις γνωστές βιογραφίες του, όπως αυτές καταγράφηκαν αρχικά από τους N. Hammond - T. Dunbabin το 1948, πολλαπλασιάστηκαν το 1973 από την D. Powel και αναπτύχθηκαν σαφώς εμπλουτισμένες το 2007 από τη I. Grundon. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται, εδώ, στη λιγότερο γνωστή, στρατιωτική δράση του J. Pendlebury στην Κρήτη. Επιχειρείται η ανάδειξη της σχέσης του με τον τοπικό πληθυσμό, καθώς και των στοιχείων της προσωπικότητάς του, για τα οποία ο περιώνυμος Τζων, εκτιμήθηκε από τους Κρητικούς περισσότερο από κάθε άλλο συνεργάτη τους στη Μάχη της Κρήτης, αλλά και τη μετέπειτα Αντίσταση. Φωτίζεται, επίσης η σχέση του με έναν τοπικό Καπετάνιο, τον Αντώνη Γρηγοράκη ή Σατανά, που φαίνεται πως υπήρξε ο άνθρωπός του στην Κρήτη και ο σύνδεσμος, δια του οποίου προσέγγισε τους υπόλοιπους Αρχηγούς των κρητικών αντάρτικων ομάδων, τον Εμμ. Μπαντουβά, τον Γ. Πετρακογιώργη κ.ά., με τους οποίους δημιούργησε το έπος της τοπικής συμμετοχής στη Μάχη της Κρήτης και στην Αντίσταση. Οι περιγραφές στον ημερήσιο τύπο του λησμονημένου Μνημόσυνου του 1947, αποτυπώνουν για πρώτη φορά το κλίμα της εποχής απέναντι στον νεκρό Ήρωα, χωρίς τα φίλτρα που επιβάλλει η χρονική απόσταση από τα γεγονότα. Η τελετή αυτή αναπαρίσταται πλήρως, χάρις και στη συμπαραβολή τριών σπάνιων φωτογραφιών οι οποίες εικονογραφούν συγκινητικά την εκδήλωση. Ένα άλλο, μικρό αφιέρωμα τοπικής εφημερίδας, το οποίο συμβάλλει στη σκιαγράφηση του ανθρώπινου πορτρέτου του Βρετανού Λοχαγού, λίγο πριν από την έκρηξη της Μάχης της Κρήτης, συνιστά κατά τη γνώμη μας, μια από τις πιο εύγλωττες μαρτυρίες για την ανάλυση της προσωπικότητάς του. Τα παραπάνω φιλοδοξούν να αποτελέσουν μικρή μόνο ενθύμηση για το αποτύπωμα του John Pendlebury στην Κρήτη, εν’ όψει της συμπλήρωσης 120 χρόνων από τη γέννησή του (1904), με την ευχή η επέτειος αυτή να δώσει το δικό της έναυσμα για την αναψηλάφηση της συνολικής προσφοράς του· παράλληλα δε, και για την εκ νέου αξιολόγηση του χρέους της Κρήτης, τόσο απέναντι στην Ιστορία της, όσο και απέναντι στη μνήμη του ήρωα, ο οποίος τιμήθηκε, μεν, πρώιμα με οδική ονοματοθεσία στο Ηράκλειο, εντούτοις η υπεσχημένη ίδρυση της προτομής του παραμένει ως ιστορική εκκρεμότητα.

Λέξεις ευρετηρίου: J. D. S. Pendlebury, Ν. Πλάτωνας, Α. Γρηγοράκης-Σατανάς, Μάχη της Κρήτης, Βίλλα Αριάδνη, Ι. Μουρέλος

Επικοινωνία με τον συγγραφέα: tzorakis_g@yahoo.gr

Το πρωτότυπο άρθρο βρίσκεται στη βιβλιοθήκη του περιοδικού Θέματα Αρχαιολογίας

Αυτό το άρθρο χορηγείται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές .
CC BY-NC-ND

Αυτή η άδεια είναι περιοριστική, επιτρέποντας μόνο στους άλλους να μεταφορτώνουν το συγκεκριμένο έργο και να το μοιράζονται με άλλους, αρκεί να αποδίδουν στο περιοδικό Θέματα Αρχαιολογίας αναγνώριση/credit, αλλά δεν μπορούν να το αλλάξουν κατά κανέναν τρόπο, ή να το χρησιμοποιήσουν εμπορικά.

Volume 7, Issue 1 January - August 2023 [pp. 42-57]

John D.S. Pendlebury

Α warrior archaeologist

George Tzorakis

PhD Archaeologist

A publication in the press of 1947, about the first Memorial of John D. S. Pendlebury, the British archaeologist and hero of the Battle of Crete, in Heraklion, gave the impetus for this brief tribute to his impressive presence in action in Crete. Special emphasis is given, here, to the military action of J. Pendlebury in Crete, which is generally ignored. It is attempted, primarily, to highlight his unusual relationship with the local people and to investigate the reasons why the Cretans trusted J. Pendlebury more than any other partner in the Battle of Crete and the subsequent Resistance. The descriptions in the press of the forgotten Memorial for J. Pendlebury, capture the climate of the time towards the dead Hero. This ceremony is fully described in the present article, thanks to the comparison of two rare photographs from the archive of the British School of Athens and perhaps one more from the Archive of Nicolaos Platon, which illustrate the event. At the same time, a short tribute in a local newspaper that outlines the human portrait of the British Captain, a few hours before the explosion of the Battle of Crete, constitutes, in our opinion, one of the most eloquent testimonies for the analysis of J. Pendlebury's personality. The above aspires to be just a small reminder of John Pendlebury's footprint in Crete, in view of the 120th anniversary of the birth of the hero archaeologist. It is to be hoped that this anniversary will be an occasion to review his entire work and to remind Crete's debt towards its own history and the memory of the Hero. Cretans honored him in the past by giving his name to a street in Heraklion, but the promised setting up of his bust remains to be fulfilled.

Key words: D. S. Pendlebury, N. Platon, A. Grigorakis-Satanas, Battle of Crete, Villa Ariadne, I. Mourelos

Author for correspondence: tzorakis_g@yahoo.gr

The original article is in the Library of the Themes in Archeology

Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International .
CC BY-NC-ND

Διαβάστε το άρθρο Ανάτυπο PDF

Το πρωτότυπο άρθρο βρίσκεται στη βιβλιοθήκη του περιοδικού Θέματα Αρχαιολογίας